Alerji Salgını
Türkiye’de ise her 5 çocuktan biri alerjik veher 10 çocuktan biri astım tanısı ile tedavi alıyor. Alerji, nezlegrip gibisıradan bir hastalık haline gelmiş durumda. Buna karşın nezle grip kadar kolayatlatılamadığı ve bir çok çocuk ve ailesi için yaşam kalitesini düşürdüğü,depresyona varan psikolojik sorunlara neden olduğu da çok net görülüyor.
Temelde genetik bir hastalık olduğu bilinen alerji, çevrefaktörleri ile şekilleniyor. Kimi çocukta ailede yoğun alerjik hastalıkhikayesi olmasına rağmen hiç alerjik belirtiler görülmüyorken; kimisinde genetik
yük çok düşük olmasına rağmen ağır alerjik hastalıklarla mücadele söz konusuoluyor.
Aradaki Farkı Yaratan Nedir?
Neyi Yanlış Yapıyoruz Da Alerjidenkurtulamıyoruz?
Ne Yapmamız Gerekiyor Ki Alerjiyiönleyelim?
Alerji endüstriyelleşmiş ve gelişmiş toplumlarda çok dahasık ve ağır tablolarla karşımıza çıkıyor. Amerika Birleşik Devlet’leri,Avustralya ve İngiltere en ağır ölümcül astım hastalarının bildirildiği üçülke. Gelişmişlik oranı azaldıkça; ki bu daha doğal yaşamı da beraberindegetiriyor; alerji ve astım daha az vedaha hafif tablolarla seyrediyor.
Alerji Tohumları Gebelikte Atılıyor!
Alerji bağışıklık sisteminin normal çalışma rotasınındışına saptığı, zararsız kabul etmesigereken bazı maddelere karşı verdiği aşırı bir tepki olarak tanımlanabilir. Çokdeğişik tablolarla karşımıza çıkan alerjinin tohumları gebelikte atılır. Annekarnındayken bebeğin içinde bulunduğu çevre bile doğumdan sonra alerjiningörülüp görülmeyeceğine etki eder. Örneğin gebelikte sigara içen anne bebeklerindeastım daha sıkgörülmektedir. Aynı durum annenin maruz kaldığı kimyasallar içinde geçerlidir. Günümüz şehiryaşamında maruz kaldığımız hava kirliliği veçeşitli kaynaklardan soluduğumuz kimyasallarçocukların alerjik olmalarınaneden oluyor. Annenin emzirirken yediği içtiği gıdaların bebeğinbağışıklıksistemini şekillendirici etkileri olduğu biliniyor.
Alerjinin Vücuda Giriş Noktası : Alerjik Egzama (Atopikdermatit)
Alerji tüm vücudu etkileyen ancak ortaya çıkış şekli yaşlaberaber değişen bir hastalıktır. Genellikle vücuda ilk giriş yeri bebeklikegzaması olarak bilinen “atopik dermatit” ya da diğer adıyla “ alerjik egzama”olur. Alerjik egzama cilt kuruluğu, kaşıntı ve ciltten kabarık, kırmızı, isiliğebenzer bir döküntü ile seyredenkronik bir hastalıktır.
Alerjik Egzama Yaşam Kalitesini Bozmada Diyabetten Sonra2. Sırada!
Alerjiye yatkın olan birçok çocukta sadece yanaklardakuruma şeklinde kendini gösterebilir. Alerjinin daha belirgin seyrettiğibebeklerde ise bu döküntü tüm vücuda yayılır ve ciddi kaşıntı ile seyreder.Kaşıntı o kadar rahatsız edici olur ki; çocuk geceleri uyuyamaz, nedeni belliolmayan ağlama krizleri hem bebeğin hem anne babanın yaşam kalitesini bozar.Atopik dermatit ailelerin yaşam kalitesini bozma konusunda tip 1 diyabettensonra ikinci sırada gelmektedir.
Alerjik Egzamanın Düşmanı Tahriş!
Atopik dermatitte cilt alerjik iltihap nedeniyle dışarıdangelen tahriş edici uyaranlara son derece hassas haldedir. Başta kaşıntınınkendi en önemli tahriş nedenidir. Bunun yanısıra sert kumaşlarla ovalamak, banyoda lif veya sünger kullanarak temizlik yapmak gibi normal yaşantınınparçası kabul edilen bazı uygulamalar atopik ciltte alerjik maddelerinsalınımına neden olur. Sonuç kızarıklık , döküntü ve kaşıntının artmasıdır. Buyüzden alerjik cilt yapısına sahip bebeklerin cildine mümkün olduğunca yumuşakve tahrişten uzak bakım yapılması gerekir.
Alerjik Cilt Terden Uzak Tutulmalı!
Alerjik cilt terden kötü etkilenir. Ter cildi adeta yakarve egzamanın alevlenmesine neden olur. Bu yüzdenalerjik bebeklerin yünlü veyasentetik değil pamuklu kumaştan yapılmış, bol ve terletmeyen giysilerkullanması önerilir. Öte yandan kimyasalların da cildi tahriş edici etkisiolduğugözardıedilmemelidir. Giysilerin veya cilt bakım ürünlerinin içindekikimyasallar alerjikegzamayı alevlendirmektedir.Toplumların genel sağlık vealerji konularında bilinçlenmesi,kıyafetlerde sentetik veya polyester yerinepamuk tercihini artırmıştır.
Pamuk Tamamen Zararsız, Güvenli Bir Seçim Midir?
Alerjik Cilt Bakımında Sadece Pamuklu Kumaş Seçmek Yeterli Midir?
Pamuğun konvansiyonel şekilde nasıl yetiştiğini görmek hembireysel anlamda sağlık üzerine, hem de doğa sağlığı üzerine olumsuz etkilerinide fark etmemizi sağlayacaktır. Pamuk,Dünya’daki ekili alanların sadece % 2.5’ini kullanıyor olmasına rağmen, Dünyaböcek ilacı tüketiminin %’ine sahip tek bitkidir. Pamuk üretiminde kullanılanböcek ilaçları sağlık üzerine en zararlı etkilere sahip olanlardır. Konvansiyoneltarımda en çok kullanılan ilk 5 böcek ilacının kanser yaptığı kesinleşmiştir.
Kanserojen Kimyasallardan En Çok Çocuklar Etkileniyor!
Çocuklar erişkinlere kıyasla kanserojen olduğu bilinenböcek ilaçları ile ilişkili sağlık sorunlarından daha fazla etkilenmektedir.Amerika Birleşik Devletleri’nde çocukların ömür boyu alabilecekleri böcek ilacı dozunun yüzde 35’ini 5 yaşına gelmeden kıyafetler, gıdalar ve içme sularıyoluyla aldığı bildirilmektedir. Bir T-shirt ve kot pantolon üretimi içingereken altı kilogramlık pamuk üretimi için 2 kilogram böcek ilacı kullanılmasıgerekmektedir. Haliyle üretilen pamuklu kumaşların üzerinde de bu zararlı kimyasalların bir kısmı kalmaktadır. Pamuklu giysilerin üzerindeki bu kimyasallara solumayolu ile maruz kalmak alerjik astıma ve kansere neden olabildiği gibi bukimyasalların cilde temas etmesi de alerjik egzamayı alevlendirmektedir.
Organik Kıyafetler Kanser Ve Alerjiden Koruyor!
Böcek ilacı veya kimyasal gübre kullanılmadan organiktarımla yetiştirilmiş pamuğun kullanıldığı kıyafetlerin seçilmesi hem genelsağlık anlamında kanserden korunma sağlayacak, hem de alerjik hastalarınkimyasallardan olumsuz etkilenmesini önleyecektir. Bunun yanısıra organikpamuklu kıyafetlerin daha yumuşak olduğu görülüyor. Yumuşak kıyafet kullanımıözellikle bebeklerde alerjik cildin tahrişini önleyecektir. Tahrişten uzakciltte kaşıntı ve döküntü daha az olacaktır.
Erişkin Egzaması “Alerjik Kontakt Dermatit” Ve Kozmetiklerdeki Kimyasallar
Orta yaştaki bir kadının günde ortalama 7 cilt bakım ürünükullandığı görülmektedir. Makyaj malzemeleri, rujlar, tırnak cilaları,nemlendiriciler, şampuanlar, parfümler…. Günlük yaşamın ayrılmaz parçalarıolmuş durumda..
Bu Malzemelerin İçeriğindeki Kimyasallar Sağlığımızı Nasıl Etkiliyor?
Markalı Ürünleri Tercih Etmek Yeterli Mi?
Erişkin egzaması olarak karşımıza çıkan kontakt dermatitcilde temas eden yabancı maddenin uygulandığı cilt bölgesinde kızarma, kaşıntıve içi su toplamış döküntüler şeklinde görülür. Tüm vücudu etkilemez. Sadeceürünün uygulandığı alanda sorun yaratır. Son derece kaşıntılı ve görüntü olarakrahatsız edici bir tablodur.
Özellikle ruj ve tırnak cilaları içindeki metaller,parfümlerin içindeki koku maddeleri ve cilt bakım ürünleri içinde raf ömrünüuzatıcı mikrop önleyici kimyasallar, saç boylarının içindeki ağır metallerinkontakt dermatite en çok neden olan maddeler olarak bilinir.
Cilde sürülen ürünlerin yüzde 60’ının emilerek kan dolaşımına karıştığı düşünüldüğünde bu ürünlerin genel vücut sağlığı üzerineetkilerini de hesaba katmak gerekir. 60 yaşında bir erişkinin yaşam süresince nemlendiricileryoluyla yaklaşık 60 kg kimyasal katkı maddesine maruz kaldığı tahmin edilmektedir.
Ruj ve deodorantların içindeki aluminyumun Alzheimerhastalığına katkısı, yapay boyaların astım ve alerjik egzamayı alevlendiricietkisi, birçok doğal ibaresi içeren kozmetiğin bile içinde bulunan ve petrol ürünü olan parabenin göğüs kanseri yapıcı ve erkeklerde üreme fonksiyonunubaskılayıcı etkileri… Bu birkaç örnekbile markalı olup ancak organik olmayan malzemelerin zararlarını görmek ve bukimyasalların var olmadığı organik ürünleri tercih etmek için yeterli nedenisunuyor.
Kaçınılması Gereken 7 Önemli Kimyasal:
1-Petrol ürünleri: Parfümledeki“metilalkol”
2-Şampuanlarda bulunan bir kir sökücü:“Sodyum lauryl sülfat”
3-Cilt sıkılaştırıcı losyonlarda: “Etilenglikol”
4-Maskara, deodorant, bebk pudrası,traş sonrası losyonlarında: “Propilen glikol”
5-Güneş kremleri, şampuan, traş jellerive diş amcunlarında: “Formaldehit” / ”Paraben”
6-Sentetik boyalarda: “Kurşun asetat”ve “Manganez moru”
7-Parfüm ve deodorantlarda: “Yapaykokular”
Organik ürününiçeriğinin en az yüzde 70 organik olmasıgereklidir! Ürün içeriğindeki yonca yaprağı, aloe vera veya elma kabuğu gibibitkisel bile olsa tüm malzemelerin , hatta su ve tuzun dahi organik üretilmişolması gerekir. İçinde kimyasal barındırmayan bu ürünler kanserden korunmaadına güvenli olmaları yanısıra alerjik kontakt dermatite de daha az nedenolmaktadırlar.
Buna rağmen “Hiçbir doğalve organik olan ürün alerji yapmaz! ” DENEMEZ !Organik olarak üretilse de protein yapısındaki tüm malzemelerin kişiye özgüalerji yapması mümkündür. Bu nedenle organik dahi olsa ürünlerin kişisel bazdatest edilerek zararsız olduğuna karar verilmesi gerekir. Geçmişte kozmetik ürünlerle kontakt dermatit (temas egzaması) yaşamış bir kişinin ürünü almadanönce, ön kolun iç yüzüne küçük bir miktar uygulama yapıp, 24-48 saat süresince alerjikreaksiyon olup olmadığını test etmesinde fayda vardır.
Prof. Dr. Yonca TABAK
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı, Çocuk İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Uzmanı
12-09-2023
Ayrıntılı bilgi için: Kaynak kitap
“Çocuklar ve Alerji “
Genişletilmiş ve Güncellenmiş Yeni baskı
Doğan Kitap
