Acaba dondurma yemek sağlıklı mı? Çocuklar için dondurmayemeye başlama zamanı ne olmalıdır? Nesıklıkla yenmelidir? Isırılarak mı?Yalanarak mı yenmelidir? Sütlü mü, meyvelimiolmalıdır?Çikolatalı olmasının bir sakıncası var mıdır? Tüm bu sorularbirçok annenin kafasını kurcalamaya başlamıştır bu günlerde.

Dondurma deyince akla ilk soğuk olması ve boğazı soğutmasıve boğaz enfeksiyonlarına yatkınlık sağlaması gelir. Çok sıcak yaz aylarında busoru çok fazla akla gelmez ancak henüz okulların kapanmadığı ve solunum yoluenfeksiyonlarının halen çocuklar için sorun oluşturduğu bu bahar aylarında çocuklaradondurma yeme izni verilmeli midir? Sorusuna birçok anne yanıt aramakta.

Bu konuya şu şekilde açıklık getirmek gerekir. Üst solunumyolu enfeksiyonları ile mücadelede bağışıklık sistemi hücreleri savunma mekanizmasınıoluşturur. Savunma hücreleri de damarlar yolu ile kanla boğaza ulaşır. Soğuğundamarları büzüştürücü etkisi çoğu kişi tarafından bizzat gözlenmiş bir durumdur. Soğukta eller morarır ve soğur. Aynı şey boğaz için de geçerlidir.Soğuyan boğazda kan damarları büzüşür ve savunma hücrleri dokulara daha azulaşmaya başlar. Eğer bir viral enfeksiyon hali söz konusu ise ve dondurmayenmişse bunun üstesinden gelmek vücut için zorlaşacaktır çünkü büzüşendamarlar nedeniyle savunma hücreleri o dokularda yeterince bulunmuyordur. Bunedenle çocukların şu mevsimde dondurmayı yalayarak yutmadan önce ağızdaeriterek yemesi en sağlıklısı olacaktır. Sıklık çocuğun hastalanma sıklığı ileters orantılı olmalıdır. Yoğun alerji yaşayan ve çok sık hasta olan bir çocuğaokul ve enfeksiyon dönemi bitmeden dondurma vermekten tam olarak kaçınılması önerilirken; hafif alerjik olup fazla sık hastalanmayan bir çocukta sıklıkartırılabilir. Ancak bu sağlıklı beslenme ögelerinin tüketilmesiniengellemeyecek şekilde ayarlanmalıdır.

Günde bir iki top dondurmanın yalayarak tüketilmesinde bu çocuklar içinbir sakınca sıklıkla olmaz.

Alerjik çocuklar eğer astım belirtileri yaşıyorsa,hastalığın yüzde 80 reflü ile birlikteseyrediyor olması söz konusudur. Bu çocuklarda yüzde 60 hiç belirti olmazken;ki buna sessiz reflü adı verilir; bazı çocuklarda iştahsızlık, karın ağrısı,mide bulantısı, geğirme, hıçkırık, gece diş gıcırdatma gibi belli belirsizyakınmalar reflüye işaret edebilir. Bu yakınmaların farkında olunması ve eğerhastalıklar sırasında ses kısıklığı da yaşanıyor olması halinde reflüvarlığından şüphe etmek hem ailelerin hem de doktorların sorumluluğu olmalıdır.

Bu çocuklar için kafein zehir yerine geçer. Kafein mide asit salgısını artıranve mideyi saran kasları gevşeten bir maddedir. Kahve, çay, buzlu çay ve buzlukahve, kolalı içecekler bol kafein içerirler. Ancak astımlı çocuklar için gizliancak en büyük tehlike çikolatadır. Çikolatanın içeriğini oluşturan kakao,kahveile aynı çekirdekten gelen bir gıdadır ve yoğun kafein içerir. Çikolatayedikten sonra hasta olan bir çok alerjik çocuk vardır. Bu ancak dikkatedilirse fark edilir. Kesin olan bir şey daha vardır ki çikolata ve kakaolugıdaları tüketmeyen alerjik / astımlı çocuklar çok daha az hasta olmaktadır. Bu nedenle dondurma seçimi yapılırken kakaolu olmamasına özen gösterilmesigerekir.

Reflü sorunu yaşayan bir grup çocukta fark edilmeyen gizlibir süt hassasiyeti yaşanıyor olabilir. Süt hassasiyeti gerek alerjik mekanizmalarla gerekse gıdaintoleransı mekanizmaları üzerinden sorun yaratabilir. Her iki durumda da süttüketiminin artması halinde kusmaya meyil ve reflü yaşanabilir. Bu nedenlereflü sorunu yaşayan alerjik astımlı çocukların gizli bir inek sütü hassasiyetiaçısında araştırılması gerekir ve eğer hassasiyet saptanırsa süt tüketimininkısıtlanması gerekir ki; bu durumda dondurma tercihinin sütlüden yana değilmeyveliden yana kullanılması yerinde olur.

Sonuç olarak genellikle çok masum bir sütlü yaz tatlısışeklinde görülen dondurmanın alerjik çocuklarda bilinçli tüketilmesi gerekir.Her alerjik çocuk kendi içinde özeldir ve kendine özgü beslenmesi esasolmalıdır.

Prof. Dr. Yonca TABAK

Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı, Çocuk İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Uzmanı

24-05-2023

Ayrıntılı bilgi için: Kaynak kitap

“Çocuklar ve Alerji “

Genişletilmiş ve Güncellenmiş Yeni baskı

DoÄŸan Kitap